Kıssa Kes!
Son yüz yılı özetleyecek tek bir cümle yazmak oldukça zordur. iki yüz, üç yüzyıl ise daha da zordur. Geçmişe doğru gidildikçe cümle sayısı artacak ve olaylar netliğini kaybetmeye başlayacaktır. İnsan aklı geçmişi geriye doğru gittikçe kültürel dilde ve sözlü aktarmaya daha çok ihtiyaç duyar. Metin ile uzun uzadıya aktarılmış bilgiler ancak özel araştırmalar yapan kişilerin ilgisini çeker. Bu nedenle geneli ilgilendiren yani ortalamaya hitap eden kısa ve öz cümleler toplumların kültürlerini aktarmada en önemli araç olmuştur. Bin yıl süren bir toplumsal varoluş mücadelesi bir çok toplumda kısa öz ve destansı bir hava verilerek sözlü olarak nesilden nesile aktarılabilmiştir. Toplumlar bu nedenle yüz, iki yüz belki bin yıllık geçmişlerini bir kaç cümle ya da bir destan veya efsane ile özetleyerek anlatırlar ve gelecek kuşaklara aktarırlar.
Kur'an bir kültüre hitap etmiştir tıpkı Tevrat'ın hitap ettiği gibi. Kültürler derinlemesine incelendiğinde karşımıza çıkan hakikat izlerine bakılırsa Allah, tüm toplumlara bu kültürel geçmişi dikkate alarak seslenmiştir. Kültürel dilin karşılığı Kur'an da Kıssa olarak karşımıza çıkar. Kıssa uzun süren bir tarihsel sürecin kısa,basit ve öz anlatımıdır. Kıssaların amacı hitap ettiği toplumun kültürel geçmişinde yer etmiş bir olayı tekrar anımsatmak ancak o kültürel derinlik üzerinden kendi mesajını vermektir. Kur'anın amacı tarihsel bilgi vermek ya da kahramanlık destanları anlatmak değildir. Kur'an da geçen kıssalar Mekke de ve Medine de mücadele eden Muhammed a.s ın mücadele durumuna göre şekillenmiştir. Ona sabretmesi, dayanması ya da stratejik hamleleri önermesi kıssalar yoluyla yapılmıştır. Kıssanın ilk öncelikli amacı budur.
Kıssaların sosyolojik ve tarihsel süreçlerin birer özeti olduğu gerçeği gözden kaçırılınca ortaya kıssaları kullanarak halkı uyutup masalları ile kalkın varını yoğunu çalan Samiriler, din tüccarları ortaya çıkar. Onlar bu özetlerin kullanıldığı derin anlam ve kültürel geçmiş özetini, kendi mistik masallarına alet ederek araya kendi istedikleri amaçları sıkıştırarak toplumlara anlatırlar ve ortaya çıkan bu malzemeyi satarak geçinirler. Kıssalar MASAL değildir. Ancak genel anlayış kıssaları MASAL dinleyenlerin masallarını dinler biçimde dinlediğinden kıssalar, günümüze hitap etmez hale gelmiştir. Kimileri bu kıssaları ilgili olduğu dönemin içine hapseder, kimileri de geleceğe şifreli mesajlar sıkıştırıldığı iddiası ile kendi ürettiği malzemeye alıcı ararlar. Oysa kıssa aktarım amacı yerel bir sorunun evrensel çözümünü sunmaktır. Kıssada ki genel sorunu tespit edip evrensel bir çözüm bulmak bize ve bizden sonraki tüm ümmetlere düşmektedir. Kıssada aktarılan yerel görünen sorunun evrensel çözümünü arama şekli bir perspektif sunmalı ve kıssalar bu gözle yeniden okunmalıdır. Aksi durumda Kur'an metinleri, donuklaşarak güncel hayata hitap etmeyen ve metinleri üzerinden fırkalara ayrılmış ve paramparça bölünmüş bir çok düşünce ve fikir dünyasında hapsolur.
Kur'an bir kültüre hitap etmiştir tıpkı Tevrat'ın hitap ettiği gibi. Kültürler derinlemesine incelendiğinde karşımıza çıkan hakikat izlerine bakılırsa Allah, tüm toplumlara bu kültürel geçmişi dikkate alarak seslenmiştir. Kültürel dilin karşılığı Kur'an da Kıssa olarak karşımıza çıkar. Kıssa uzun süren bir tarihsel sürecin kısa,basit ve öz anlatımıdır. Kıssaların amacı hitap ettiği toplumun kültürel geçmişinde yer etmiş bir olayı tekrar anımsatmak ancak o kültürel derinlik üzerinden kendi mesajını vermektir. Kur'anın amacı tarihsel bilgi vermek ya da kahramanlık destanları anlatmak değildir. Kur'an da geçen kıssalar Mekke de ve Medine de mücadele eden Muhammed a.s ın mücadele durumuna göre şekillenmiştir. Ona sabretmesi, dayanması ya da stratejik hamleleri önermesi kıssalar yoluyla yapılmıştır. Kıssanın ilk öncelikli amacı budur.
Kıssaların sosyolojik ve tarihsel süreçlerin birer özeti olduğu gerçeği gözden kaçırılınca ortaya kıssaları kullanarak halkı uyutup masalları ile kalkın varını yoğunu çalan Samiriler, din tüccarları ortaya çıkar. Onlar bu özetlerin kullanıldığı derin anlam ve kültürel geçmiş özetini, kendi mistik masallarına alet ederek araya kendi istedikleri amaçları sıkıştırarak toplumlara anlatırlar ve ortaya çıkan bu malzemeyi satarak geçinirler. Kıssalar MASAL değildir. Ancak genel anlayış kıssaları MASAL dinleyenlerin masallarını dinler biçimde dinlediğinden kıssalar, günümüze hitap etmez hale gelmiştir. Kimileri bu kıssaları ilgili olduğu dönemin içine hapseder, kimileri de geleceğe şifreli mesajlar sıkıştırıldığı iddiası ile kendi ürettiği malzemeye alıcı ararlar. Oysa kıssa aktarım amacı yerel bir sorunun evrensel çözümünü sunmaktır. Kıssada ki genel sorunu tespit edip evrensel bir çözüm bulmak bize ve bizden sonraki tüm ümmetlere düşmektedir. Kıssada aktarılan yerel görünen sorunun evrensel çözümünü arama şekli bir perspektif sunmalı ve kıssalar bu gözle yeniden okunmalıdır. Aksi durumda Kur'an metinleri, donuklaşarak güncel hayata hitap etmeyen ve metinleri üzerinden fırkalara ayrılmış ve paramparça bölünmüş bir çok düşünce ve fikir dünyasında hapsolur.
