Ahmet Topkaya

     Kenan, yani bugünkü Filistin ve çevresini kapsayan kadim coğrafya, tarih boyunca hem kutsal metinlerde hem de arkeolojik bulgularda İsrailoğullarının ve diğer Sami toplulukların erken dönem yerleşim alanı olarak anılmıştır. Bu bölge, Antik Yakındoğu’nun siyasal ve kültürel geçiş noktalarından birini oluşturur. “Kenan” ya da Batı dillerinde bilinen biçimiyle Canaan adı, yalnızca bir yer ismini değil, aynı zamanda o topraklarda yaşayan halkların ortak kimliğini de ifade eder.      Etimolojik açıdan “Kenan” adının kökeni kesin olarak saptanamasa da, Semitik dillerdeki k-n-ʿ kökünden geldiği genel kabul görmektedir. Bu kök, “alçalmak”, “boyun eğmek”, “eğilmek” anlamlarını taşır. Nitekim İbranice kānaʿ fiili de aynı biçimde “alçaltmak” ya da “itaat etmek” anlamına gelir. Bu bağlamda Kenan sözcüğü “alçak yer” ya da “alçaltılmış toprak” anlamını taşımaktadır. Bu yorum, yalnızca dilbilimsel bir analiz değil, aynı zamanda coğrafi bir gerçekliğin de yansıma...

    Tarihsel süreçte olduğu gibi g ünümüz İslam düşüncesinde de tartışmalar çoğu zaman zıt kutuplu iki uç eksen arasına sıkışır durur. Onlardan güncel olan biri de  şudur: Bir yanda; “Kur’an yeterlidir, anlamak ya da hüküm çıkarmak için hadislere gerek yoktur” diyenler, diğer yanda ise “Kur’an hadissiz anlaşılamaz, hüküm hadis yoluyla desteklenerek ya da Kur'an'da olmasa da hadis kaynaklı rivayetler hüküm çıkarmak için yeterlidir” görüşünü savunanlar. Ancak bu ikinci grubun akıl ve mantık yürütmeye dair hüküm çıkarmaya pek yanaşmadıkları bilinen bir gerçektir. Bu bakış açısı, hadisin —ya da daha genel bir ifadeyle rivayetin— akla ve mantığa aykırı olsa dahi Kur’an kadar kesin ve bağlayıcı bir ölçüt olarak kabul edilmesini önceler.       Her iki taraf da meseleyi 7. yüzyıl Arap toplumunun tarihsel bağlamını, sosyolojik gerçeklikler ile teolojik kültürel zeminini göz ardı ederek bugünün kavramsal dünyasıyla değerlendirmekte; dolayısıyla mesele...